Akty prawne

NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE

Opieka profilaktyczna w świetle regulacji prawnych.

Podstawowymi aktami prawnymi określającymi zasady profilaktycznej opieki nad pracującymi są:

  1. KODEKS PRACY – Dział X,
  1. USTAWA z dnia 27 czerwca 1997r. o służbie medycyny pracy (Tekst jednolity: Dz. U.
    z 2004 r. Nr 125 poz. 1317)
  1. ROZPORZADZENIE MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ
    z dnia 30 maja 1996r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U.1996  Nr 69, poz. 332  z późn. zm.
    Dz. U. z 2001 r. Nr 37 poz. 451 ).
  • Podstawowy zakres profilaktycznych świadczeń zdrowotnych przysługujących pracownikom określa Kodeks pracy. Są to badania profilaktyczne – wstępne, okresowe i kontrolne.
  • Zakres i częstotliwość badań uwarunkowany jest czynnikami szkodliwymi lub uciążliwymi, występującymi na danym stanowisku pracy, na które narażony jest pracownik. Zakres badań może być poszerzony przez lekarza profilaktyka w przypadkach uzasadnionych stanem zdrowia badanego pracownika. Lekarz może też w przypadkach uzasadnionych wyznaczyć krótszy termin kolejnego badania okresowego.
  • Badania profilaktyczne pracowników zawsze muszą być wykonywane w kontekście narażenia na konkretne czynniki szkodliwe lub uciążliwe występujące na stanowisku pracy badanego pracownika. Mają one za zadanie stwierdzenie u badanego braku przeciwwskazań lub też istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku i w narażeniu na określone czynniki szkodliwe i uciążliwe.
  • Badanie profilaktyczne ma na celu ocenę, czy cechy fizyczne i psychiczne pracownika pozwalają mu wykonywać pracę w takich warunkach, jakie istnieją na konkretnym stanowisku pracy. Badanie profilaktyczne ma też dać odpowiedź, czy stan zdrowia badanego nie stanowi zagrożenia dla jego życia lub osób z nim współpracujących w kontekście warunków stwierdzonych na stanowisku pracy. Badania profilaktyczne mają zapobiegać rozwojowi chorób zawodowych oraz parazawodowych, a więc chronić pracownika przed szkodliwym wpływem środowiska pracy. Badania okresowe wykonywane są też dla oceny dynamiki zmian chorobowych, spowodowanych warunkami pracy, stwierdzonych podczas poprzedniego badania.
  • Obowiązek kierowania do badań profilaktycznych oraz ich finansowanie spoczywa na pracodawcy i wynika z przepisu ustawy – Kodeks pracy.

Zgodnie z działem X Kodeksu pracy pracodawca jest zobowiązany do:

  1. informowania pracowników o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą.
  2. finansowania badań profilaktycznych pracowników i dopuszczania do pracy wyłącznie osoby posiadające aktualne orzeczenia lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.
  3. przeprowadzania na swój koszt badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy.
  4. posiadania atestów zdrowotnych środowiska pracy tzw. charakterystyk stanowiska pracy.
  • Zgodnie z art. 12 ustawy o służbie medycyny pracy do obowiązku pracodawcy należy:
  • podpisanie umowy o pełnienie opieki profilaktycznej z podstawową jednostką medycyny pracy,
  • wystawienie skierowania, zawierającego pełną informację o czynnikach szkodliwych na stanowisku pracy danego pracownika wraz z aktualnymi wynikami ich pomiarów oraz dane o czynnikach uciążliwych. Wymagany jest też wpis o braku czynników szkodliwych w przypadku nie stwierdzenia ich na danym stanowisku,
  • pracodawca ma też obowiązek umożliwić lekarzowi przeprowadzenie okresowych wizytacji stanowiska pracy.
  • Badania profilaktyczne powinny być przeprowadzone przez lekarza posiadającego odpowiednie uprawnienia zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej
    z dnia 30 maja 1996 r. (Dz. U.1996  Nr 69, poz. 332, § 7).
  • Zakres i częstotliwość badań profilaktycznych określają „Wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników” zawarte w Załączniku nr 1 wspomnianego wyżej rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych.
  • Badania profilaktyczne nie mają na celu diagnozowanie ,,ogólnego stanu zdrowia pracownika” i nie obejmują badań podstawowych – OB, morfologia, mocz, RTG klatki piersiowej –  jak to jest powszechnie błędnie przyjęte.
  • Morfologia, mocz i RTG klatki piersiowej mogą być zlecane zgodnie z wytycznymi metodycznymi w przypadkach uzasadnionych narażeniem na stanowisku pracy.
  • Należy podkreślić, że oprócz wymienionych w Kodeksie pracy rodzajów badań profilaktycznych (badania wstępne, okresowe i kontrolne) niektóre grupy zawodowe mają obowiązek poddania się jeszcze innym badaniom np. badaniu do celów sanitarno-epidemiologicznych.

Badania te nie są badaniem profilaktycznym w rozumieniu Kodeksu pracy.

Zakres, tryb oraz finansowanie tych badań regulują odrębne przepisy:

USTAWA z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi  (Dz. U.  2008  Nr 234, poz. 1570).

Badania okresowe członków OSP.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA Z DN. 30.11.2009r. w sprawie przeprowadzania okresowych, bezpłatnych badań lekarskich członka ochotniczej straży pożarnej biorącego bezpośredni udział w działaniach ratowniczych. (Dz.U.2009.210.1627).

Badania kierowców:

USTAWA z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców.
Ustawa o transporcie drogowym.

 


Warszawa, dnia 1 grudnia 2020 r.

 

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA

z dnia 12 listopada 2020 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników,
zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych
do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.



Na podstawie art. 229 § 8 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320) zarządza się,
co następuje:

 


§ 1

W rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań
lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 2067) wprowadza się następujące zmiany:

1) w § 2 w ust. 2 po wyrazach „specjalistyczne badania konsultacyjne” dodaje się przecinek oraz wyrazy „w zależności od wskazań, w szczególności: otolaryngologiczne, neurologiczne, okulistyczne, dermatologiczne, alergologiczne lub psychologiczne,”;

2) załącznik nr 1 do rozporządzenia otrzymuje brzmienie określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

§ 2

1. Do badań profilaktycznych oraz postępowań w sprawie wydania orzeczenia lekarskiego wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia stosuje się przepisy rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, przy czym czynności wykonane przed tym dniem zachowują ważność.

2. Orzeczenia lekarskie wydane na podstawie rozporządzenia zmienianego w § 1 zachowują ważność przez okres, na
jaki zostały wydane.

§ 3.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Minister Zdrowia: A. Niedzielski

 

DO POBRANIA